گاورنر، یک سرعتسنج هیدرولیکی است که توسط محور خروجی گیربکس میچرخد و مانند سوپاپ متعادلکننده عمل میکند. این سیستم اثر فشار هیدرولیکی را که با توجه به سرعت خودرو کم و زیاد میشود به گیربکس منتقل میکند. در اصل استفاده از این سیستم برای تعویض دندههای گیربکس صورت میگیرد.
در اتومبیلهای امروزی چند نوع مجموعه گاورنر طراحی شده که همه آنها با استفاده از نیروی گریز از مرکز حاصل از حرکت دورانی عمل میکنند.
گاورنر چگونه کار میکند:
وقتی محور حروفی جعبهدنده، محرک مجموعه گاورنر باشد، وزنههای آن بر اثر نیروی گریز از مرکز باز میشوند و این نیروی گریز از مرکز به سوپاپ گاورنر اعمال میشود. روغن مسیر اصلی از پمپ جعبهدنده، سوپاپ گاورنر را تغذیه میکند و فشار روغن به سوپاپ گاورنر که در مقابل نیروی وزنههای گریز از مرکز قرار دارد منتقل شود. افزایش سرعت اتومبیل باعث افزایش نیروی گریز از مرکز وزنهها و تعادل فشار روغن هم میشود.
سرانجام سرعت اتومبیل به حدی میرسد که سوپاپ گاورنر نمیتواند خود را با نیروی گریز از مرکز وزنهها هماهنگ نماید، بنابراین سوپاپ گاورنر در وضعیت بازبودن باقی میماند و فشار گاورنر با فشار ارسالی از مسیر اصلی مساوی میشود.
در حقیقت در گیربکسهای اتومات برای تعویض هر دنده فشار هیدرولیکی خاصی مورد نیاز است. مثلاً برای تعویض دو به سه یک فشار معین استفاده میشود و برای تعویض سه به چهار از یک فشار خاص استفاده میگردد. پمپ هیدرولیک در گیربکسهای اتومات فشار زیادی تولید میکند. این فشار در تمامی تعویضدندهها استفاده نمیشود و باید کاهش یابد. کاهش فشار هیدرولیکی و تطبیق آن با سرعت خودرو بر عهده سیستم گاورنر است.
اما در سرعتهای بالا و دندههای بالاتر نه تنها به فشار کامل پمپ نیازاست، بلکه فشار باید افزایش یابد، در این مواقع گاورنر فقط به صورت یک رابط ساده عمل کرده و فقط مسیر را باز نگه میدارد. اصول کار گاورنر براساس نیروی گریز از مرکز است. در ساختمان مجموعه گاورنر از دو نوع وزنه به نام وزنههای اولیه و ثانویه استفاده شده است که متناسب با سرعت اتومبیل و تعویضدندهها عمل میکند.
در سرعتهای کم هر دو وزنه با هم عمل میکند یعنی بر اثر نیروی گریز از مرکز هر دو به سمت بیرون پرتاب میشوند و بر مسیر روغن تاثیر میگذارند. وقتی سرعت اتومبیل افزایش مییابد وزنههای اولیه به حدی میرسند که بازشدن بیشتر آنها میسر نیست یعنی به پوسته سیستم گیر میکنند. از این به بعد فقط وزنههای ثانویه فعال میگردند و بر سوپاپ گاورنر تاثیر میگذارند. در سرعتهای زیاد فقط وزنههای ثانویه نیستند که میتوانند سرعتها را به گیربکس انتقال دهند، بلکه بیشتر مجموعه گاورنرهای متداول با وزنههای اولیه و ثانویه طراحی میشوند تا دو حالت را متناسب با سرعت اتومبیل تولید نمایند.
مجموعه کلاچ در جعبهدندههای اتومات
کلاچ در تعویضهای خودکار و دستی به کار برده میشود. معروفترین نوع کلاچی که در جعبهدندههای اتومات به کار برده میشود. کلاچ دیسکی چند صفحهای است که به دلایل زیر از آن استفاده میشود:
۱ – دیسکهای چند صفحهای کلاچ دارای ظرفیت گشتاوری زیادی بوده و میتوانند قدرت زیادی را انتقال دهند، اما در عین حال فضای کمی را اشغال میکنند.
۲ – برخلاف انواع دیگر، این نوع کلاچها میتوانند در حین گردش به آسانی درگیر شوند، یعنی در مناطق گشتاور و نیروی پیچشی مقاومت نکرده و به راحتی نیرو را انتقال میدهند.
۳ – احتیاج به تنظیم و نگهداری خاصی ندارند. دلیل این امر هم این است که کل مجموعه کلاچ درون روغن فعالیت میکنند. این نوع کلاچها از چند صفحه و یک پیستون تشکیل شدهاند. در هنگام درگیری صفحههای کلاچ با هم درگیر شده و سپس در اثر نیروی فشاری به درون پیستون فرو میروند. شکل خارجی صفحات و شکل داخلی پیستون به گونهای است که میتوانند درگیری مطمئنی را ایجاد کنند. وقتی کلاچ به حالت خلاص درمیآید صفحات از طریق فنری به بیرون هل داده شده و آزاد میشوند.
