به دنبال دستیابی ایران و گروه ۱+۵ به توافق هسته ای در تاریخ چهاردهم جولای، نگاه غول های خودروسازی جهان به سمت بازار ۸۰ میلیون نفری ایران برگشت. بازاری که می تواند بسیاری از این شرکت ها را از بحران های اقتصادی نجات دهد و ایران را پس از سال ها تحریم، مقصد فروش خودروهای این شرکت ها کند.
بدون شک نمی توان نقش لابی گری شرکت های خودروسازی کشورهایی نظیر آلمان و فرانسه را در دستیابی به توافق هسته ای نادیده گرفت. سیاستمداران دو کشور در طی این سال ها همواره از سوی سهامداران بزرگ شرکت های خودروسازی تحت فشار بوده اند تا با رفع تحریم ها علیه ایران بار دیگر خودروهایشان را روانه بازار بزرگ ایران کنند.
دور از ذهن نیست که شرکت های خودروسازی آلمان و فرانسه رقابت آشکاری برای تصرف بازار پرمصرف ایران داشته باشند. شرکت های بزرگ خودروسازی این دو کشور به خوبی می دانند که بازار ایران می تواند سود بسیاری را راهی چرخه تولید این شرکت ها کند.
از سوی دیگر ضعف تولیدات خودروسازی داخلی به دلیل کیفیت پایین و قیمت بالا برای مصرف کنندگان، این امید را برای خودروسازان اروپایی ایجاد کرده است که پس از رفع تحریم ها بتوانند جایگزین خوروهای داخلی ایران شوند.
در دوران تحریم ها این خودروسازان چین بودند که با ورود خوروهای نسبتا ارزان قیمت و نه چندان محبوب در میان ایرانیان جای خالی خودروسازان اروپایی را پر کرده بودند، اما؛ ایرانیان که همواره خواهان خرید اتومبیل های غربی بوده اند این بار با رفع تحریم ها چشم به خودروهای اروپایی دوخته اند.
به دنبال دستیابی ایران و شش قدرت جهانی به توافق هسته ای و با لغو تحریم ها علیه ایران در آینده ای نزدیک، هیات های تجاری دو کشور آلمان و فرانسه با سفر به ایران اولین قدم برای ورود به عرصه رقابت با یکدیگر را برداشتند.
تنها چند روز پس از امضای توافق هسته ای در وین، هیات ۶۰ نفری آلمان به ریاست زیگمار گابریل، قائم مقام صدر اعظم آلمان و وزیر اقتصاد این کشور برای تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی راهی ایران شدند.
به دنبال سفر هیات بزرگ تجاری آلمان به ایران، تحلیل گرانی که بر نقش سازنده این کشور در دستیابی به توافق هسته ای تاکید می کردند بار دیگر چرایی این نقش را در ظرفیت های بازار ایران برای استقبال از خوروسازان آلمانی می جستند. بی دلیل نبود که فرانک اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان، بیش از سایر مذاکره کنندگان اروپایی در گفت و گوهای هسته ای نسبت به پایبندی ایران به تعهداتش ابراز خوش بینی می کرد.
بر کسی پوشیده نیست که آلمان به عنوان قدرت برتر اقتصادی اروپا در سیاست خارجی، همواره گوشه چشمی به مدیران صنایع داخلی و غول های خودروسازی خود دارد. این بار هم منافع اقتصادی و چرخیدن چرخ های صنایع بزرگ آلمان همچون چراغ راهنمایی در مسیر راه سیاست گزاران خارجی می درخشید. راهنمایی که بی شک اقتصاد آلمان را که روز به روز در حال بزرگ شدن است به زودی منتفع خواهد کرد.
بدین ترتیب ده شرکت بزرگ آلمان نظیر لینده، زیمنس، مرسدس دایملر، باسف، فولکس واگن، جی آی زد و ده ها شرکت کوچکتر آلمانی نمایندگانشان را راهی ایران کردند تا اولین برداشت کنندگان محصول توافق هسته ای غرب با ایران باشند. هیات تجاری آلمان با دیدار با وزیر نفت، وزیر امور خارجه، وزیر صنعت، معدن، تجارت و وزیر نیرو در ایران مراتب اشتیاق خود را برای آغاز جدی مراودات تجاری با تهران نشان دادند.
گفتنی است؛ فدراسیون صنعت و تجارت آلمان اعلام کرد که قرار است طی سه یا چهار سال آینده صادرات این کشور به ایران را به بیش از ده میلیارد یورو افزایش دهد. این حجم از صادرات به نوبه خود اهمیت بازار ایران برای تولیدکنندگان آلمانی را آشکار می کند.
حضور نمایندگان شرکت های خودروسای مرسدس بنز و فولکس واگن به همراه معاون صدر اعظم آلمان در ایران بیش از هر کسی توجه فرانسوی ها را به خود جلب کرد. خودروهای فرانسوی نظیر رنو و پژو سیتروئن سال ها بازار ایران را تصاحب کرده بودند. با این حال آنها اولین خودروسازان غربی بودند که پس از اعمال تحریم ها بازار ایران را ترک کرده بودند و حال باید بار دیگر برای رقابت با آلمانی ها به بازار پرمصرف ایران برمی گشتند.
شرکت های خودروسازی فرانسه که اولین ترک کنندگان بازار ایران در زمان تحریم ها بودند، اینک باید منتظر عواقب این رفتار خود باشند. در همین رابطه مدیر عامل ایران خودرو تاکید کرد: «سوابق گذشته شرکای فرانسوی و نحوه رفتار آنها با خودروسازان ایران در شرایط تحریم ها مدنظر قرار گرفته و مطابق آن در قراردادهای جدید تدابیری می اندیشیم که آنها به سادگی نتوانند بازار خودروی ایران را ترک کنند.»
رویکرد خودروسازان فرانسوی در زمان تحریم ها در برابر ایران بسیار شبیه موضع گیری لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه در قبال مذاکرات هسته ای بود. فابیوس به عنوان مهره کارشکن در این مذاکرات همواره با گوش سپردن به دغدغه های رژیم صهیونیستی نسبت به حسن نیت ایران ابراز بدبینی می کرد. فابیوس همواره با قائل شدن محدودیت غیرمجاز بر فعالیت هسته ای ایران، موجب برهم خوردن مذاکرات هسته ای می شد. وی بارها عنوان کرد که در مذاکرات هسته ای با ایران دغدغه های رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس را در نظر خواهد گرفت.
بر کسی پوشیده نیست که حضور فابیوس در مذاکرات هسته ای به طولانی شدن روند مذاکرات دامن زد. بسیاری بر این باورند که عدم وجود وی به عنوان نقش بازدارنده در مذاکرات می توانست به دستیابی سریع تر توافق هسته ای کمک قابل توجهی کند.
سرانجام توافق هسته ای در وین امضا شد و زمینه برای لغو تحریم ها علیه ایران به وجود آمد. در این میان لوران فابیوس مدعی شد که سختگیری وی در مذاکرات هسته ای شانس شرکت های فرانسوی را در مبادلات بازرگانی با ایران کم نخواهد کرد. به دنبال این اظهارات، ژان کریستف، مدیر بخش خاورمیانه ای پژو از پیشرفت مذاکرات با ایران برای آغاز مبادلات تجاری خبر داد. وی وعده داد که ایرانی ها باید منتظر یک «جهش نسل» در خودروی پژو باشند.
با این حال نباید نادیده گرفت که پیش از اعمال تحریم ها، خودروسازان فرانسوی نظیر رنو و پژو سیتروئن بودند که بیشترین سهم از بازار ایران را به خود اختصاص داده بودند. پژو در سال ۲۰۱۴، سهم ۲۹ درصدی از فروش خودروهایش در ایران را داشت. دور از ذهن نیست که پس از رفع تحریم ها این خودروسازان فرانسوی باشند که بیشترین سهم بازار را از آن خود کنند. شرکت پژو قصد دارد سالانه ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو به ایران بفروشد و بازار ایران با توجه به سابقه ای که از آن سراغ داریم، پتانسیل استقبال از این حجم از خودرو را دارا است.
گفتنی است شرکت های خودروسازی فرانسوی به ایران وعده داده اند که این بار با تکنولوژی جدیدی وارد بازار می شوند. شرکت های فعلی، مدل های قدیمی تر این خودروها را مونتاژ می کنند. این در حالی است که در آینده ای نزدیک با برداشته شدن فشار تحریم ها، نسل جدید خودروهای فرانسوی جایگزین خواهند شد و انتظار می رود که مصرف کنندگان ایرانی مانند قبل از آنها استقبال کنند.
در پایان می توان متذکر شد که آنچه در حال حاضر حائز اهمیت است، نحوه تعامل ایران با خودروسازان غربی است. اینکه ایران بتواند با سیاستی دقیق از پتانسیل بازار بزرگ خود برای امتیازگیری از شرکت های خودروسازی غربی استفاده کند، امری است که باید منتظر ماند و دید. شاید بتوان امیدوار بود که رقابت خودروسازان غربی برای تصاحب بازار ایران، زمینه را برای بهبود کیفت خودروهای مصرفی در ایران، صرفه جویی در مصرف انرژی و کمک به حفظ محیط زیست فراهم کند.
منبع: سارا دهاز
